Vài nét về kết cấu gây khiến trong tiếng Việt

Tóm tắt

Kết cấu gây khiến trong tiếng Việt miêu tả một sự tình có hai sự tình bộ phận: (a) sự tình tác động và (b) sự tình kết quả. Sự tình tác động biểu thị một hành động nhắm đến đối tượng do danh ngữ bổ ngữ biểu thị, khiến đối tượng này ở vào một trạng thái hay thực hiện một hoạt động nào đó ngoài ý muốn của mình. Về mặt cú pháp-ngữ nghĩa, vị từ tác động trong kết cấu thường phải là vị từ chuyển tác, còn vị từ kết quả có thể là vị từ động phi chuyển tác. Vị trí của các sự tình bộ phận trong kết cấu phản ánh giác độ mã hóa sự tình trong hiện thực của người bản ngữ Việt.